Bağlama Notaları
Bağlama notaları, bağlama ülkemizde en yaygın kullanılan telli müzik aletlerinden biridir. Bağlamalar bulundukları yöreye ve ebatlarına göre değişiklilik gösterir. Bağlama üç ana gruptan meydana gelir. Bunlar tekne sap ve göğüs olmak üzere üç ana kısımdan oluşur. Bağlamanın tekne kısmı genelde dut ağacından yapılır, ama bunun dışına ceviz kestane ardıç gibi ağaçlarda kullanılır.
Gövde kısmı ise Ladin ağacından yapılır. En son olarak da sap kısmı, gürgen, ak gürgen ya da ardıç ağaçları kullanılabilir.
Bağlama çeşitleri- Bağlama,
- Divan sazı,
- Bozuk,
- Çöğür,
- Kopuz ırıvza,
- Tambura
- Cura'dır.
Bağlamalar içerisinde en ince sesli ve en küçük olan çalgı curadır. Curadan sonra sesi biraz daha kalın olan ise tamburadır. Bağlamalar arsında en kalın sese sahip bağlama çeşidi ise divan sazıdır.
Bağlama notalarının oluşabilmesi ve çıkabilmesini sağlayan tellerin tekneden uzak bağlandığı duruma burgu adı verilir ve sap kısmının ucunda bulunur. Sap kısmının üzerine misina ipi ile bağlanmış perdeler halindedir. Mızrap ya da tezene ismi ile söylenen ve kiraz ağacından yapılan araçlarla notalar seslere dönüşür. Günümüzde plastik olanları da vardır. Eski zamanlarda ve halen devam eden parmaklarla çalma yöntemi de vardır.
Bağlamanın üzerinde ikişerli ya da üçerli olacak şekilde üç tel grubu mevcuttur. Bu teller değişik şekillerde ayarlanabilir bu ayarlanmaya da akort denir.
Halk dilinde ise akort yabancı kökenli bir kelime olduğundan onun yerine düzen kelimesi kullanılmıştır. Bu bahsettiğimiz tellerin alt grubundakiler La notasını, Orta grubundaki teller Re notasını ve üst gruptaki teller ise mi notasının seslerini verir. Bu akort düzeni dışında kalanlara ise farklı isimler verilir.
Bunlar- Kara düzeni,
- Müstezat
- Abdal düzeni,
- Rast düzeni,
- Misket düzeni gibi çeşitleri de vardır.
Müzik aletlerinin ayarlanmasında kullanılan akort düzeni bağlamada belirli bir sisteme göre işler. Düzeni bilmek bağlama çalanlar için çok önemlidir. Çünkü bağlama belli bir uyum içerisinde ve titizlikle çalınmalıdır. Düzen ayarlama işlemi yapılırken dışarıdan başka seslerin gelmesi sakıncalıdır.
Bağlama notaları, alt tellerde orta ve üst tellere doğru düzenlenir yani akort edilir. Düzenleme işlemi yapılırken dikkate alınacak durumlar vardır.
Bu durumların belli başlıları- Dizilerine göre,
- Seslerine göre,
- Melodik yapısına göre,
- Yörelerine göre,
- Ritmik yapısına göre,
- İcra edilecek durumuna göre,
- Çalınacak ezginin yapısına göre
- Ortam ve isteklere göre değişiklik gösterir.
Bağlama evrenselleşen müzik dünyasında belki de en çok kendini gösteren bize özgü bir telli çalgıdır. Ancak çok çeşitlilik gösteren bu telli çalgımızın serbest piyasadaki pazar payının tek düzeye indirgenmesi hem tükenmişlik kaygısı hem de unutulmak kaygısını doğuruyor. Bu durum, Bağlama gibi bir çalgının zengin özelliklerinin bir nevi kısırlaştırılmasıdır. Bu kadar zengin bir müzikal alt yapıya sahip bağlamalarımıza sahip çıkalım ve bu zenginliğini dünyada da gösterelim müzikle kalın.
21.01.2024 08:07:23
Bağlama Notaları ile ilgili bu madde bir taslaktır. Madde içeriğini geliştirerek Herkese açık dizin kaynağımıza katkıda bulunabilirsiniz. Sayfayı Düzenle
|
