Keman ile türk müziğinde hangi notalar kullanılır?

Kemanın tellerinde hayat bulan Türk müziği, Batı müziğinden farklı bir ses evrenine kapı aralıyor. Bu zengin dünyada notalar sadece tam ve yarım seslerden değil, "koma" adı verilen incelikli aralıklardan oluşuyor. Geleneksel makamların karakteri, kemancının parmak uçlarında şekillenen bu mikrotonal farklarla anlam kazanıyor.

Konu kakkında 1 soru soruldu ve cevaplandı

Keman ile Türk Müziğinde Kullanılan Notalar

Türk müziği, zengin bir makam ve usul yapısına sahiptir ve bu müzik türünde kullanılan notalar Batı müziğinden farklılık gösterebilir. Keman, Türk müziğinde hem klasik (sanat müziği) hem de halk müziği tarzlarında yaygın olarak kullanılan bir enstrümandır. Türk müziğinde notalar, Batı müziğindeki gibi tam ve yarım seslerden oluşmakla birlikte, ek olarak "koma" adı verilen daha küçük aralıklara da yer verilir. İşte keman ile Türk müziğinde kullanılan temel notalar ve özellikleri:

Temel Notalar ve Sistem

Türk müziğinde, bir oktav 24 eşit olmayan ses aralığına bölünmüştür. Bu sistemde her bir tam ses, 9 koma olarak kabul edilir ve nota isimleri şu şekildedir:

Do (C) - Tam ses
Do diyez (C#) - 4-5 koma arası (Bazen 1 koma pest olarak kullanılır)
Re (D) - Tam ses
Re diyez (D#) - 4-5 koma arası
Mi (E) - Tam ses
Fa (F) - Tam ses
Fa diyez (F#) - 4-5 koma arası
Sol (G) - Tam ses
Sol diyez (G#) - 4-5 koma arası
La (A) - Tam ses
La diyez (A#) - 4-5 koma arası
Si (B) - Tam ses

Ancak, Türk müziğinde bu notaların yanı sıra, "koma" denilen ara sesler de kullanılır. Örneğin, "Bakiye" (4 koma), "Küçük Mücennep" (5 koma) ve "Büyük Mücennep" (8-9 koma) gibi aralıklar mevcuttur. Keman çalarken, bu ince ses farklılıkları parmak pozisyonlarıyla hassas bir şekilde ifade edilir.

Kemanın Akort Sistemi ve Uyum

Keman, Türk müziğinde genellikle Batı standart akordu olan Sol-Re-La-Mi (G-D-A-E) şeklinde akort edilir, ancak bazı durumlarda makamlara uyum sağlamak için akort değişiklikleri yapılabilir. Örneğin, Hicaz veya Uşşak makamlarında koma seslerini doğru çalabilmek için kemancılar parmak yerleşimlerini ayarlar. Bu, kemanda "entönasyon" (doğru ses perdesi) becerisi gerektirir.

Makamlara Göre Nota Kullanımı

Türk müziğinde her makam, belirli bir dizi ve seyir (ilerleyiş) ile tanımlanır. Keman ile çalınırken, makamın gerektirdiği notalar ve koma aralıkları dikkate alınır. Örneğin:

Hicaz Makamı: Do notası üzerine kuruludur ve notalar arasında 1 koma, 4 koma gibi farklar içerir. Do, Re bemol (1 koma pest), Mi bemol, Fa, Sol, La bemol, Si bemol notaları kullanılır.
Uşşak Makamı: La notası temel alınır ve La, Si bemol (4 koma), Do, Re, Mi, Fa, Sol notalarından oluşur. Burada Si bemol, Batı müziğindeki Si bemol'den farklı bir tınıya sahiptir.
Rast Makamı: Sol notası üzerine kurulur ve Sol, La (9 koma), Si bemol (4 koma), Do, Re, Mi, Fa diyez (5 koma), Sol notaları içerir.

Kemancılar, bu makamlarda doğru sesleri çıkarmak için parmaklarını teller üzerinde kaydırarak veya hafifçe yer değiştirerek koma farklarını yakalar. Bu, uzun süreli pratik ve kulak eğitimi gerektiren bir tekniktir.

Pratik İpuçları ve Örnekler

Keman ile Türk müziği çalarken, notaları öğrenmek için makam seyirlerini çalışmak faydalıdır. Örneğin, basit bir Hicaz taksim (doğaçlama) yapmak için, Do'dan başlayıp Re bemol (1 koma pest) ve Mi bemol notalarını vurgulayarak ilerlemek gerekir. Ayrıca, Türk müziği eserlerinde sık kullanılan "glissando" (kaydırma) ve "trill" (titreme) teknikleri, koma seslerini ifade etmek için kullanılır.

Sonuç olarak, keman ile Türk müziğinde kullanılan notalar, Batı müziğindeki standart notalara ek olarak koma aralıklarıyla zenginleşmiştir. Bu, müzisyenlerin daha duygusal ve otantik bir tını yakalamasını sağlar. Eğer keman çalıyorsanız, Türk müziği repertuvarına başlamak için temel makamları ve bunların nota dizilerini öğrenmeniz önerilir.

Yeni Soru Sor / Yorum Yap